Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì không chỉ là một vấn đề da liễu mà còn có thể ảnh hưởng đến tâm lý trẻ nếu không được theo dõi và điều trị kĩ càng. Vậy mụn từ đâu mà ra? Có cách nào chữa dứt điểm hay không? . Bài viết sẽ giới thiệu các yếu tố gây ra mụn trứng cá ở tuổi dậy thì, giúp bạn hiểu rõ tại sao mụn trứng cá lại xuất hiện ở tuổi teen, những biện pháp nào có thể áp dụng để điều trị mụn và cách để ngăn ngừa mụn. 

Tại sao bị mụn trứng ở cá tuổi dậy thì?

Mụn trứng cá thường do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm cả di truyền và môi trường. Một trong những tác nhân lớn nhất khi nói về mụn trứng cá tuổi ở dậy thì là do lượng dầu và mồ hôi tăng sinh khiến các tế bào da bị phá vỡ, vô tình giải phóng bã nhờn (một loại dầu) và vi khuẩn. Lượng dầu thừa này kết hợp với tế bào da chết và vi khuẩn làm tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến mụn trứng cá. 

Ngoài ra, vào độ tuổi này các loại hormone như Estrogen, Testosterone và Progesterone được kích thích. Điều này có thể dẫn đến việc da sản xuất bã nhờn cao hơn mức thông thường, dễ khiến da bị kích ứng, viêm và dẫn đến mụn ở tuổi teen.

Mụn trứng cá thường phát triển mạnh ở tuổi dậy thì

Nguyên nhân nào gây ra mụn trứng cá ở tuổi dậy thì

Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì có thể ví như núi lửa phun trào – cũng giống như núi lửa đột ngột phun dung nham, tuổi dậy thì khiến nội tiết tố thay đổi đột ngột. Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây ra mụn trứng cá ở tuổi dậy thì, nhưng một số nguyên nhân phổ biến nhất là do thay đổi nội tiết tố, căng thẳng, di truyền, thói quen chăm sóc da và chế độ ăn uống không phù hợp.

Tăng sinh nội tiết tố androgen:

Ở tuổi dậy thì, cơ thể sản sinh ra nhiều nội tiết tố nam giới – Androgen hơn. Chúng kích thích các tuyến dầu trên da và dẫn đến sự gia tăng sản xuất bã nhờn. Điều này dẫn đến mụn trứng cá xuất hiện, kèm các vấn đề khác như lỗ chân lông bị tắc và nang lông bị giãn nở

Loại mụn trứng cá phổ biến nhất do nội tiết tố gia tăng thường gây tổn thương nang lông nghiêm trọng, chúng xuất hiện những vết sưng lớn bên dưới bề mặt da. Cụ thể là mụn bọc trắng hoặc mụn đầu đen thường xuất hiện ở những vùng như cằm và quai hàm, nơi có nhiều tuyến bã nhờn.

Căng thẳng:

Ngày nay, căng thẳng là một vấn đề phổ biến ở trẻ đang phát triển. Nếu cha mẹ không nhanh chóng phát hiện và giúp trẻ vượt qua căng thẳng, không chỉ sức khỏe tinh thần mà việc stress kéo dài cũng có thể khiến mụn trứng cá trong độ tuổi này trở nên tồi tệ hơn vì nó làm tăng sản xuất một số hormone góp phần gây ra mụn.điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến lớp biểu bì da, dễ để lại tình trạng sẹo, thâm nặng khó điều trị.

Chế độ ăn uống:

Chế độ ăn uống cũng được cho là có liên quan đến mụn trứng cá, vì một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn uống không lành mạnh có thể làm tăng sản xuất bã nhờn dẫn đến lỗ chân lông bị tắc. Ngoài ra, một số loại thực phẩm được biết là làm tăng tình trạng viêm nhiễm, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn hiện có như thực phẩm chế biến nhanh, thực phẩm chứa nhiều carbohydrate bao gồm: bánh mì, đồ ngọt, gạo trắng,.. và các sản phẩm chế biến từ sữa sẽ khiến insulin nạp vào cơ thể gia tăng điều này làm cho các tế bào da phát triển nhanh hơn, tăng cường sản xuất bã nhờn.

Vệ sinh da chưa đúng:

Nếu ở nơi có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam, trẻ dễ đổ mồ hôi nhiều. Việc không chú ý vệ sinh da mặt hoặc chăm sóc da sai cách (như tẩy tế bào chết thường xuyên) cũng có thể dẫn đến nổi mụn. Đặc biệt, thói quen chăm sóc da không đúng cách như không rửa mặt thường xuyên hoặc sử dụng các sản phẩm có tính tẩy mạnh có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông dẫn đến nổi mụn.

Một số nguyên nhân khác:

Ngoài sự tăng sinh nội tiết tố, các yếu tố góp phần gây mụn xuất hiện ở tuổi dậy thì như sử dụng đồ trang điểm, kem dưỡng da và thuốc nhuộm tóc tiếp xúc với da sẽ dẫn đến tắc lỗ chân lông và làm mụn trứng cá thêm trầm trọng. Hơn nữa, một lối sống không lành mạnh như không đủ nước cung cấp cho cơ thể, thức khuya hoặc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm béo có thể làm cho mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn.

Tác hại của mụn trứng cá ở tuổi dậy thì.

Mụn trứng cá tùy tình trạng nhẹ hoặc nặng và có thể ảnh hưởng về thể chất lẫn tâm lý đối với các bạn trẻ. Về thể chất, mụn trứng cá có thể gây mẩn đỏ, sưng tấy, đau và để lại sẹo trên da. Điều này có thể dẫn đến cảm giác xấu hổ, tự ti về ngoại hình. Ngoài ra, mụn trứng cá tuổi teen cũng có thể dẫn đến trầm cảm và lo lắng vì khó đối phó với các triệu chứng mụn viêm nặng.

Một số loại mụn trứng cá ở tuổi dậy thì

Các loại mụn trứng cá thường gặp ở tuổi dậy thì

Loại mụn phổ biến nhất và thường xuất hiện ở lứa tuổi dậy thì theo mức độ nhẹ được gọi là dạng “mụn không viêm” chúng bao gồm: mụn đầu trắng, mụn đầu đen 

• Mụn đầu trắng: đặc điểm là những nốt mụn nhỏ màu trắng, kích thước bằng đầu đinh ghim và to nhỏ không đều nhau. Hay gặp ở mũi, trán, cằm 2 bên má gần mũi.

• Mụn đầu đen: Gọi là mụn đầu đen vì điểm tiếp xúc với không khí bị oxy hóa thành màu đen là nguyên nhân hình thành nên các nốt sần như đầu đinh, mọc trên mũi, cằm, giữa trán và má.

Tình trạng mụn xuất hiện nặng hơn nếu có dấu hiệu sưng viêm, tấy đỏ, hay nhiễm khuẩn với tốc độ lay lan nhanh chóng, chúng sẽ được liệt kê vào nhóm “mụn viêm” bao gồm: mụn mủ, mụn nhọt, mụn bọc.

• Mụn mủ: Một loại mụn viêm có thể gây sưng, đỏ và đau đớn. Mụn bọc thường có mủ vàng đặc bên trong, viền ngoài xung quanh mụn có màu đỏ. Loại mụn này thường có tổn thương sâu đến lớp hạ bì nên nguy cơ để lại sẹo rỗ cao nên không biết cách xử lý mụn đúng cách.
• Mụn viêm: Mụn viêm cấp tính được đặc trưng bởi mụn mủ, sưng đỏ có hoặc không có nhân bên trong. Gây đau đớn và dễ xuất hiện tình trạng viêm nhiễm.
• Mụn đầu đinh hay nhọt, đinh râu: Đây là bệnh lý riêng biệt với các triệu chứng điển hình là sưng, nóng, đỏ, đau, sốt cao do nhiễm trùng và có nguy cơ biến chứng thành áp xe hoặc tổn thương thần kinh. Điều này có thể gây liệt mặt, tắc mạch máu.
• Mụn bọc: là loại mụn nặng nhất trong tất cả các loại mụn, xảy ra khi có tình trạng vỡ đáy nang lông. Mụn bọc giống như một quả bóng bay không ngừng chứa đầy không khí. Lúc đầu, nó chỉ có kích thước bằng một quả bóng tennis, nhưng khi nó tiếp tục được bơm đầy không khí, nó ngày càng lớn dần cho đến khi cuối cùng nó nổ tung cùng dịch bên trong khiến các vùng da lận cận bị lây nhiễm nghiêm trọng.

Cách điều trị mụn trứng cá hiệu quả ở tuổi dậy thì từ nhẹ đến nặng

Tuổi dậy thì là giai đoạn cơ thể có nhiều sự biến đổi lớn cả về tâm sinh lý lẫn sự phát triển thể chất. Đặc biệt, giai đoạn này mụn nhanh chóng hình thành ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể và phổ biến nhất là mụn trứng cá. Có nhiều phương pháp trị mụn trứng cá trong giai đoạn tuổi dậy thì đáp ứng theo mức độ nhẹ hay nặng nhưng lưu ý cách điều trị sao cho phù hợp với da trẻ để không khiến mụn tái phát nhiều lần hơn.

Cách trị mụn trứng cá mức độ nhẹ tại nhà bằng thiên nhiên

Chườm đá lạnh: Nước đá có thể giúp máu dưới vùng da bị mụn lưu thông dễ dàng hơn, có thể loại bỏ bã nhờn, dầu thừa và bụi bẩn trên da. Ngoài ra, chườm đá sẽ ức chế tình trạng sưng tấy, viêm đỏ do mụn nhọt, mụn nang, mụn viêm gây ra. Điều này sẽ giúp bạn giảm đau tạm thời. Lấy một lượng đá vừa đủ cho vào một miếng vải sạch. Chườm đá nhẹ nhàng lên vùng da bị mụn khoảng 5-10 phút. Bạn có thể thực hiện phương pháp này 2-3 lần mỗi tuần.

Xông mặt bằng nước ấm: Nước ấm sẽ giúp các lỗ chân lông trên da mở ra, bụi bẩn và bã nhờn được đào thải ra ngoài. Bạn có thể kết hợp xông hơi với các nguyên liệu tự nhiên để trị mụn hiệu quả hơn như lá sả, chanh, gừng, một số loại rau thơm. Đổ nước ấm vào chậu, đặt sát mặt với khoảng cách 15-20 cm. Sau đó lấy một chiếc khăn lớn trùm lên đầu để ngăn hơi nóng thoát ra ngoài. Xông hơi mặt trong khoảng 10-15 phút. Mỗi tuần, bạn nên xông hơi 2-3 lần/tuần để tránh da mặt bị bỏng rát và mỏng đi.

Làm mặt nạ trị mụn bằng mật ong: Mật ong chứa vitamin B1, B2 và axit formic có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn có thể gây ra mụn trứng cá, đồng thời làm sạch tất cả bụi bẩn và dầu từ lỗ chân lông. Điều này giúp da thông thoáng và ngăn ngừa quá trình oxy hóa. Trộn 2 thìa mật ong với vài giọt nước cốt chanh tươi, sau đó khuấy đều. Tiếp theo, rửa mặt thật sạch với nước ấm rồi thoa đều hỗn hợp lên vùng da bị mụn, để khoảng 15 phút. Cuối cùng, dùng nước ấm để rửa sạch mặt. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên thoa mật ong 2-3 lần/tuần.

Gợi ý cách trị mụn trứng cá ở mức độ nặng và trung bình

Đối với tình trạng mụn ở mức độ trung bình hoặc xuất hiện các nốt mụn trứng cá viêm đỏ và gây đau nhiều, bạn có thể tìm gặp bác sĩ để được chỉ định một số loại thuốc bôi như:

• Acid Salicylic: Axit salicylic có khả năng ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông, giúp mở nang lông và kiểm soát các tác nhân gây mụn như da chết/bã nhờn.
• Acid Azelaic: giúp làm sạch lỗ chân lông, gom còi mụn và giảm nguy cơ mụn tái phát. Tuy nhiên, thành phần này chỉ hiệu quả đối với các trường hợp mụn trứng cá ở tuổi dậy thì ở mức độ nhẹ đến trung bình.
• Benzoyl Peroxide: Benzoyl peroxide là loại thuốc có tác dụng diệt khuẩn và làm bong lớp sừng trên da. Nó thường được sử dụng để điều trị các loại mụn như mụn đầu đen/mụn đầu trắng, mụn nang, mụn viêm,…
• Retinol: là một dẫn xuất của vitamin A được sử dụng để điều trị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì vì nó giúp giảm dầu thừa, làm thông thoáng nang lông, giúp kiểm soát và giảm mụn trứng cá – đặc biệt là ngăn ngừa u nang và nốt sần. Ngoài ra, Retinoids có tác dụng chống lão hóa, làm sáng màu da và giữ ẩm cho da. Khi sử dụng Retinoids, cần quan tâm hơn đến việc chống nắng cho da vì các yếu tố liên quan đến vitamin A sẽ khiến da nhạy cảm và tổn thương hơn trước tia UV.
• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp mụn trứng cá sinh sôi và gây viêm đỏ nặng, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc kháng sinh dạng bôi như Clindamycin và Erythromycin. Nhóm thuốc này có khả năng ức chế vi khuẩn, từ đó giảm mức độ viêm và đau nhức ở các nốt mụn.

Thuốc trị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì có thể được sử dụng ở dạng thuốc đặc hiệu hoặc được bổ sung với nồng độ thấp trong các sản phẩm kem dưỡng, toner, serum. Khi sử dụng các loại thuốc này, da mặt có thể mỏng và nhạy cảm hơn với ánh nắng. Do đó cần thoa kem chống nắng thường xuyên để hạn chế tình trạng kích ứng và thâm sạm da.

Sử dụng kem trị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì

Có rất nhiều sản phẩm kem trị mụn trứng cá phổ biến trên thị trường hiện nay, nhưng điều quan trọng là chọn một loại phù hợp với loại da cụ thể của bạn. Ví dụ, nếu bạn có làn da khô, bạn không nên chọn kem kiểm soát dầu. Thay vào đó, bạn nên thử một loại kem có thành phần có thể giúp giảm lượng dầu trên da.

Dùng kem trị mụn trứng cá là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất

Hãy lựa chọn sản phẩm của những thương hiệu uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để đảm bảo an toàn cho da. Tốt nhất nên chọn sản phẩm của thương hiệu mỹ phẩm sạch, thiên nhiên. Chọn sản phẩm phù hợp với loại da của bạn bằng cách đọc thành phần và tìm sản phẩm có kết cấu lỏng giúp dưỡng ẩm cho da.

Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng nào hạn chế mụn trứng cá ở tuổi dậy thì

Chế độ dinh dưỡng hợp lý không những ngăn ngừa mụn ở tuổi dậy thì hiệu quả mà còn giúp cơ thể phát triển về chiều cao, bổ sung trí lực giúp teen tập trung học tập và tăng cường sức đề kháng. Một số thói quen dưới đây giúp kiểm soát tình trạng mụn trứng cá ở tuổi dậy thì hiệu quả hơn:

• Dùng sữa rửa mặt phù hợp với tình trạng da (da nhờn, khô hoặc hổn hợp): 2 lần mỗi ngày
  
• Dùng sản phẩm có chứa adapalene để làm thông thoáng lỗ chân lông sau bước rửa mặt.
  
• Tránh tẩy tế bào chết quá nhiều hoặc rửa mặt quá thường xuyên để tránh gây kích ứng da mụn.
  
• Không chạm vào hoặc cố gắng nặn mụn mụn trứng cá.
  
• Nên đeo và thay thường xuyên khẩu trang.
  
• Gội đầu mỗi ngày nếu có tóc dài hoặc da đầu đổ nhờn nhiều.
  
• Không nên dùng nhiều mỹ phẩm.
  
• Bảo vệ da khỏi khói bụi, ánh nắng mặt trời, các vật dụng gây ma sát cho da như điện thoại, trang sức,…
  
• Hạn chế căng thẳng, lo lắng.
  
• Hạn chế những thực phẩm chứa nhiều đường, dầu mỡ, đặc biệt là dầu chiên qua nhiều lần. Bời vì chúng có khả năng kích thích phản ứng viêm, tăng tiết bã nhờn khiến da nổi mụn nhiều hơn.
  
• Tránh dùng nước ngọt có gas, rượu bia và cà phê, vì ngoài vấn đề kích thích da đổ dầu, thì chúng còn để lại vết thâm mụn rõ hơn.
  
• Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây vào chế độ ăn hàng ngày giúp cung cấp lượng vitamin và khoáng chất giúp kiểm soát bã nhờn, chống viêm cho da, cải thiện sức khỏe sinh lý.
  
• Tăng cường những thực phẩm giàu sắt, kẽm như nghêu, cua, tôm, thịt đỏ… Vì chúng giúp sản sinh máu giúp da luôn hồng hào, kẽm điều tiết bã nhờn, kháng viêm và điều trị mụn.
  

Những bí quyết trên giúp các bạn trẻ chăm sóc da mụn trứng cá tuổi dậy thì tốt hơn, giúp loại bỏ bã nhờn, cặn bụi, dầu thừa trên mặt từ đó, giúp ngăn ngừa mụn, sẹo mụn hiệu quả. Đã là thói quen rất khó để thay đổi trong 1-2 ngày, nhưng bạn có thể tập dần, từng ngày một để cải thiện một làn da khỏe đẹp, tràn trề năng lượng nhé.