Mụn trứng cá là một dạng bệnh ngoài da hình thành do tăng tiết bã nhờn và viêm nhiễm ở nang lông tuyến bã. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là lứa tuổi dậy thì hoặc người có da nhờn. Vậy nên, việc điều trị mụn trứng cá cần được thực hiện sớm để ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng mất thẩm mỹ do sẹo mụn gây ra. Bài viết này sẽ nêu ra các loại thuốc trị mụn trứng cá dạng bôi và dạng uống hiệu quả nhất được bác sĩ da liễu khuyên dùng hiện nay.
Cơ chế hoạt động của thuốc trị mụn trứng cá
Mụn trứng cá là một tình trạng da cực kỳ phổ biến, ảnh hưởng đến 95% thanh thiếu niên và có thể khó điều trị. Song, cách thức hoạt động của thuốc trị mụn trứng cá đang là chủ đề ngày càng được quan tâm. Thuốc đặc trị mụn trứng cá được các bác sĩ chuyên khoa da liễu nghiên cứu lâu nay với mục đích ức chế các tác nhân gây ra mụn để đạt được hiệu quả như mong muốn.
Trên thực tế, cơ chế hoạt động của thuốc trị mụn trứng cá sẽ dựa trên việc giảm sản xuất bã nhờn, một chất sáp được sản xuất bởi các tuyến dầu của cơ thể. Bã nhờn có thể tích tụ và làm tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến hình thành mụn viêm, mụn mủ, mụn bọc, mụn đầu trắng và mụn đầu đen. Bằng cách giảm sản xuất bã nhờn, thuốc điều trị mụn có thể giúp ngăn ngừa mụn trở nên tồi tệ hơn.
Ngoài ra, một số loại thuốc trị mụn có tác dụng diệt vi khuẩn gây mụn hoặc phòng ngừa và tiêu viêm vi khuẩn gây mụn. Ví dụ, Retinoids giúp làm thông thoáng lỗ chân lông, Benzoyl peroxide tiêu diệt vi khuẩn và có thể giảm viêm, và thuốc kháng sinh có thể được sử dụng trong phác đồ điều trị để gây ức chế vi khuẩn P.acnes ( vi khuẩn gây mụn trên da ). Bằng cách nhắm mục tiêu vào các tác nhân gây mụn khác nhau mà thuốc đặc trị mụn trứng cá có thể đạt được hiệu quả kiểm soát và ngăn ngừa vi khuẩn gây mụn trứng cá bùng phát.
Tiêu chí cụ thể để lựa chọn thuốc trị mụn như thế nào?
Khi chọn mua thuốc trị mụn trứng cá bạn cần xem xét các tính năng, so sánh giá cả và xem xét xếp hạng an toàn để đưa ra quyết định sáng suốt. Khi nói đến việc lựa chọn một loại thuốc trị mụn, có một số điều bạn nên lưu ý:
- Đầu tiên, hãy xem xét mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá mà bạn đang gặp phải. Trường hợp mụn nặng hoặc nốt sần sưng viêm nghiêm trọng, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được kê đơn điều trị đảm bảo an toàn.
- Nếu bị mụn nhẹ đến trung bình, bạn nên tìm những sản phẩm thuốc trị mụn trứng cá dạng bôi có chứa hoạt chất như Axit salicylic và Benzoyl Peroxide. Ngoài ra, hãy đọc các bài đánh giá để hiểu rõ hơn về sản phẩm có phù hợp với bạn không.
- Cuối cùng, hãy chú ý đến các hướng dẫn cụ thể cho từng sản phẩm và đảm bảo rằng bạn đang sử dụng nó theo chỉ dẫn. Với những tiêu chí này, bạn sẽ dễ dàng tìm được loại thuốc trị mụn phù hợp với nhu cầu của mình.
Ngoài ra, nếu phương pháp điều trị mụn trứng cá mà bạn chọn sử dụng bị mẩn đỏ hoặc kích ứng trên da, tốt nhất bạn nên ngừng sử dụng sản phẩm đó ngay lập tức. Lưu ý để việc giảm mụn trở nên hiệu quả bạn cũng cần cân nhắc trong việc lựa chọn các sản phẩm kết hợp khác để đạt hiệu quả trị mụn như mong muốn : sữa rửa mặt, khăn lau mặt ( thay thường xuyên ), kem dưỡng ( phù hợp cho mọi loại da ),….
2 loại thuốc trị mụn trứng cá được chuyên gia khuyên dùng.
Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến gây khó chịu cho những người bị ảnh hưởng. May mắn thay, có nhiều loại thuốc được các chuyên gia khuyên dùng để giúp giảm các triệu chứng của mụn trứng cá. Chúng bao gồm các loại kem bôi, thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai nội tiết tố, retinoids và phương pháp điều trị bằng laser. Dưới đây là một số loại thuốc trị mụn được sử dụng phổ biến hiện nay:
1. Thuốc trị mụn trứng cá dạng bôi
Đối với mụn trứng cá mới khởi đầu hoặc mụn trứng cá ở mức độ nhẹ, nó giống như một vết xước trên da. Đối với vết xước nhẹ hoặc nông, không cần khâu và có thể tự lành chỉ bằng một miếng thuốc nhỏ, bạn có thể lựa chọn các dạng thuốc bôi trị mụn trứng cá dạng gel, dạng kem, dạng nước để thoa lên các nốt mụn vào buổi sáng và trước khi đi ngủ sau khi rửa mặt. Có một số loại thuốc không kê đơn có thể mua tại nhà thuốc và những loại khác phải được bác sĩ kê đơn.
Các sản phẩm trị mụn không kê đơn (OTC) thường chứa axit salicylic hoặc benzoyl peroxide, giúp giảm sản xuất dầu, chống viêm, điều trị và ngăn ngừa các đốm đen xuất hiện. Nếu mụn nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê toa thuốc bôi có chứa tretinoin (retinoid có nguồn gốc từ vitamin A), một dạng mạnh hơn của benzoyl peroxide hoặc clindamycin kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả hơn.
1.1 Axit salicylic
Hoạt chất này có tính kháng viêm mạnh nên khả năng kháng khuẩn cho da rất tốt. Bên cạnh đó, Salicylic Acid tan được trong dầu, có thể đi sâu vào lỗ chân lông để làm sạch bã nhờn, tiêu diệt vi khuẩn và bụi bẩn bám sâu dưới da ngăn ngừa mụn mới hình thành. Bệnh nhân có thể sử dụng các sản phẩm axit salicylic không kê đơn với nồng độ từ 0,5% đến 2% trong sữa rửa mặt và tẩy trang. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm: châm chích nhẹ, kích ứng da nhẹ.
1.2 Benzoyl peroxide
Benzoyl peroxide có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và nó cũng có thể giúp loại bỏ dầu thừa và tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Những người mới bị mụn nên bắt đầu với sản phẩm gốc nước với nồng độ dưới 2,5% để giảm nguy cơ tác dụng phụ như: khô da, đóng vảy, kích ứng, rát, châm chích.
1.3 Retinoids
Thuộc nhóm dẫn xuất của vitamin A. Hoạt chất này tác động đến quá trình thay mới tế bào sừng của da, làm giảm hoạt động của tuyến dầu, tăng bài tiết và giảm mụn, giúp thông thoáng lỗ chân lông và ngăn ngừa hình thành mụn đầu trắng.
Tuy nhiên, không nên sử dụng retinoids trong thời kỳ mang thai, vì có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh.
1.4 Axit azelaic
Thuốc bôi có chứa axit azelaic có hiệu quả như benzoyl peroxide và tretinoin (Retin-A) trong điều trị mụn trứng cá. Thuốc này có tác dụng trị mụn, giảm thâm, giảm sắc tố da, thâm sau mụn, làm sáng và đều màu da. Hoạt chất này có thể giúp tiêu viêm, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, hạn chế hình thành mụn. Nó cũng có thể giúp ngăn ngừa sản xuất bã nhờn quá mức.
2. Thuốc trị mụn trứng cá dạng uống
Thuốc uống trị mụn cũng là một lựa chọn phổ biến được sử dụng trong trường hợp mụn trứng cá nặng. Điều này là do chúng được hấp thụ khắp cơ thể và có thể được sử dụng để điều trị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng không đáp ứng với thuốc bôi. Các loại thuốc uống thường được sử dụng bao gồm:
2.1 Thuốc kháng sinh
Tác dụng chính của các loại thuốc này là tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Một số loại kháng sinh đường uống trị mụn trứng cá nặng bao gồm sarecycline, minocycline và doxycycline. Tuy nhiên, thuốc chống chỉ định cho trẻ em dưới 9 tuổi và phụ nữ mang thai.
2.2 Thuốc tránh thai
Chỉ dùng thuốc tránh thai để trị mụn khi thuốc kháng sinh không hiệu quả và mụn trở nên nặng hơn. Thuốc tránh thai đường uống có tác dụng điều trị mụn thông qua việc điều chỉnh nồng độ nội tiết tố androgen, ức chế hoạt động của tuyến bã nhờn trong cơ thể.
Androgen là nội tiết tố nam, kích thích da sản xuất bã nhờn. Buồng trứng, tuyến thượng thận ở phụ nữ thường sản xuất ra lượng androgen thấp, nhưng nếu androgen sản xuất quá nhiều sẽ làm bã nhờn dư thừa gây ra mụn trứng cá.
Có 3 loại thuốc tránh thai đường uống giúp trị mụn được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép sử dụng trong điều trị mụn trứng cá bao gồm:
- Ortho Tri-Cyclen: kết hợp norgestimate và ethinyl estradiol.
- Estrostep: kết hợp norethindrone acetate và ethinyl estradiol.
- Yaz: kết hợp drospirenone và ethinyl estradiol.
Thay đổi chế độ sinh hoạt để hỗ trợ điều trị mụn trứng cá
Thói quen ăn uống và thói quen hàng ngày không tốt cũng làm hỏng vẻ ngoài của da, vì vậy cùng với việc dùng thuốc để điều trị, các bạn nên thực hiện các bước sau hàng ngày để cải thiện làn da:
- Không nên thức quá khuya sẽ khiến da tiết nhiều dầu và dễ nổi mụn.
- Uống đủ nước để giữ cho cơ thể và tâm trí của bạn khỏe mạnh.
- Tránh Nicotin, Caffein, đường, nước tăng lực các loại và những thứ tương tự.
- Ăn ít thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo.
- Đảm bảo bạn đang ăn một chế độ ăn uống cân bằng có nhiều kẽm.
- Làm sạch da thường xuyên, dùng sữa rửa mặt ngày 2 lần (sáng và tối).
- Sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chống nắng mỗi ngày.
- Tẩy tế bào chết cho da bằng cách chà nhẹ khi tắm hoặc sử dụng chất tẩy tế bào chết dịu nhẹ, chẳng hạn như sản phẩm tẩy tế bào chết cho da, hoặc loại bỏ tế bào chết bằng cách bổ sung AHA, BHA.
Hiện nay có nhiều loại thuốc trị mụn trứng cá khác nhau để điều trị các loại mụn trứng cá khác nhau. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách hoặc lạm dụng thuốc trị mụn có thể gây hại cho sức khỏe. Đó là lý do tại sao bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu nếu muốn biết cách điều trị và chăm sóc da an toàn và hiệu quả.